فریاد سودجویان از توقف تاخت و تاز در فرابورس / پایان سودهای چند صددرصدی یک شبه از سهام شرکت‌های ورشکسته

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- سینا احدیان؛ چند روزی است که خبر اجرای قوانین و مقررات جدید بازار پایه فرابورس در فضای مجازی و سرویس های اقتصادی رسانه‌ها بحث های زیادی را به دنبال داشته است.
بخشی از سهامداران و فعالان این بازار در روزهای اخیر به تغییر قوانین بازار پایه به شدت معترض شده و معتقدند این موضوع و شیوه اجرای آن به ضرر سهامداران است؛ تعدادی از این سهامداران در تماس با خبرگزاری دانشجو، پیگیری این مسئله شدند.
برای بررسی این موضوع از نظر شیوه اجرا و ابهاماتی که وجود دارد با مبینا بنی اسدی؛ مدیر ارتباطات فرا بورس گفتگو کردیم که در اینجا قابل مشاهده است اما برای تحلیل درست یا غلط بودن ساختار و قوانین اصلاحی جدید بازار پایه لازم است پیش زمینه ای مختصر از بازار سرمایه و کارکرد آن و بازار بورس و فرا بورس کشور و سپس بازیگران فعال بورس باز متصور شد.

طبق بند "ب" ماده (۹۹) قانون برنامه پنجم توسعه شرکت‌های سهامی عامی که بیش از ۱۰ میلیارد تومان ارزش و ۳۵ نفر سهام دار دارند ملزم شدند که سهام خود را در بازار بورس معامله نمایند. یعنی دفترخانه‌های رسمی دیگر اجازه نقل و انتقال سهام شرکت‌های رسمی سهامی عام را ندارند، لذا شرکت‌های سهامی عام خارج از بورس اجبار شدند که به بازار پایه بورس منتقل شوند؛ بنابراین بازار پایه به دفتر حضور شرکت‌های سهامی عام خارج از بورس تبدیل شد که البته به دلیل عدم شفافیت مالی هیچ نظارتی روی آن‌ها وجود ندارد.
بازار سرمایه بازار تامین مالی بلند مدت کشورهاست. رشد و توسعه اقتصادی کشورها با رشد و توسعه بازار سرمایه ارتباط مستقیم دارد.
به عبارت دیگر کارکرد اساسی بازار سرمایه تجهیز منابع بلند مدت در اقتصاد و بهره ور شدن سرمایه هاست نه منتفع شدن عده ای بورس باز در کوتاه مدت!
برای اینکه بازار سرمایه عملکرد مناسبی داشته باشد و مورد سواستفاده قرار نگیرد مثل همه بازارها به قوائد و چارچوب هایی نیاز دارد.
ریز ساختارها در بازار سرمایه مکانیزمی شبیه به قواعد بازی در بازارهای دنیا دارند که نقشی اساسی در تقسیم، اشتراک و جابه‌جایی منابع در بازارهای مالی ایفا می کنند.
قوانین جدید در همین راستا قرار است به عنوان ریز ساختارها وارد عمل شوند و کارکرد بازار و سهام معاملاتی در آن را واقعی و اثر بخش نمایند.

اتفاقی که پیش از این در بازار پایه فرابورس می افتاد این بود که قیمت ها بدون حصر و حد و هیچ گونه منطق و البته بدون نظارت افزایش می یافت و عده ای سودجو با استفاده از گروه های تبلیغاتی در فضای مجازی قیمت ها را به صورت حباب افزایش می دادند و بعد از کسب سود حباب شکسته شده و عده ای ناآگاه و غیر مطلع که با هزار امید و آرزو و با تامین سرمایه از سخت ترین شیوه ها به منظور کسب درآمد وارد این بازار شده بودند متضرر گردیده و از سوی دیگر اعتماد از بازار سرمایه سلب می شد.

در بازار اصلی بورس و فرابورس نماد شرکت هایی روی تابلوی معاملاتی قرار دارد که سالیانه چندین گزارش صورت مالی و جلسات مجامع هیئت مدیره را منتشر کرده و عملکرد روشن و شفافی در وضعیت سود و زیان، دارایی ها، ریسک عملیاتی، بهره وری و سیستم مدیریت خود دارند. اما در مورد بازار کناری به عنوان بازار پایه موضوع کاملا متفاوت است.

بازار پایه متشکل از شرکت هایی است که طبق قانون اجبار شده اند سهام خود را در سیستم بورس کشور معامله کنند. شرکت هایی که هیچ گونه اطلاعاتی از صورت های مالی و عملکرد خود نداده و شفافیت ندارند یا حتی شرکت های ورشکسته، متخلف و اخراجی از بازار اصلی بورس و فرابورس هستند که در این بازار پایه با رشد حباب گونه و غیر متعارف سهام آن ها عده ای حداقلی منتفع شده و عده دیگری متضرر می شوند.

براساس بررسی‌های ما برای نمونه شرکتی ورشکسته وجود داشته است که تنها دارای یک زمین خالی بوده، اما با دستکاری قیمت توسط سودجویان طی دوره کوتاه چند روزه ۴۰۰ درصد سود کرده است!

بهینه کردن مقررات برای جلوگیری از سفته بازان بازار سرمایه چیزی بود که کارشناسان اقتصادی ماه ها از مسئولان بازار مالی کشور انتظار داشتند.

زمانی که شفافیت وجود ندارد و منافع سهامداران جابه جا می شود افراد ناآگاه و تازه وارد در بورس که اطلاعی از مسائل این چنینی ندارند از طریق کانال های تلگرامی و سیگنال فروشی فزیب بازی حرفه ای بعضی اخلالگران را خورده و سرمایه خود را از دست می دهند.

شورای بورس به عنوان ناظر باید دست این دلالان را از اخلال در بازار پایه فرابورس قطع می کرد که هر چند دیر اما بالاخره این اتفاق افتاد و با همراهی وزیر اقتصاد محدودیت برای دامنه نوسان قیمت ها در قوانین جدید اعمال شد.

منافع سودجویان حرفه ای در بازار پایه که در برخی هفته ها با دستکاری قیمت چند صد درصد سود می کردند با الزام قوانین و مقررات جدید به خطر افتاده و حالا فریادشان بلند شده است به صورتی که بعد از چند روز فرافکنی در فضای مجازی امروز به خیابان ها آمده و در مقابل تالار شیشه ای بورس تجمع کردند. اینها اهمیتی به توسعه بازار مالی در بلند مدت و منتفع شدن اکثریت سهامداران ندارند و به دنبال سودجویی کوتاه مدت و بادآورده خود به وسیله اخلال در بازار بورس کشور هستند.

 

آنچه واضح است اینکه قوانین جدید برای کنترل رفتارهای مخرب بازار سرمایه وضع شده و نباید فریاد کسانی جز اخلال گران سوداگر در این بازار را بلند کرده باشد.
البته کسانی که از موضوع آگاهی ندارند و صرفا همانند خرید و فروش سهام دستخوش خط دهی افراد سودجو هستند ناخواسته آن ها را همراهی می کنند.

براساس این قوانین و مقررات جدید معاملات در بازار پایه فعلا متوقف شده و از روز چهارشنبه ۲۵ شهریور معاملات از سر گرفته خواهد شد و در این بازار از ۱۸۲ ناشر بازار پایه ۱۲۵ ناشر در تابلوی زرد، ۴۲ ناشر در تابلوی نارنجی و ۱۴ ناشر در تابلوی قرمز به خرید و فروش سهام خواهند پرداخت.

مخالفان تغییر قوانین در بازار پایه و کسانی که با کانال های سیگنال فروش خود با ایجاد حباب قیمتی و غیر متعارف سهام شرکت ها در بازار پایه فرابورس اخلال ایجاد کرده و منتفع می شدند با شانتاژ رسانه ای در برابر قوانین مفید و کارآمد جدید مقاومت می کنند.
.
در مجموع هدف اصلی قوانین جدید را می توان مقابله با سیگنال فروش های سودجو که در چند روز صدها میلیون و حتی میلیاردها سود غیرمتعارف می کنند، دانست. شیوه رسیدن به این هدف نیز محدود کردن دامنه نوسان قیمت ها و عدم نمایش سفارش خرید و فروش در تابلوهای جدید است.

برای افراد تازه وارد یا مردمی که علاقه مند به کسب سود در بازار بورس هستند نیز استفاده از صندوق ها یا فاندهای مورد تایید سازمان بورس توصیه می شود که به عنوان بازارگردانان حرفه ای اجازه ورود به بازار پایه را پیدا کرده اند، توصیه می‌شود تا از طریق این شرکت ها در بازار بورس سرمایه گذاری کرده و با مدیریت ریسک سرمایه گذاری علاوه بر کمک به هدایت نقدینگی به سمت فعالیت های مولد و تولیدی از سود این بازار منتفع شوند.